Ontwerpen met studenten – Firda

In het onderwijs is steeds meer aandacht voor het horen van ‘de stem van de student’. Immers, als je weet wat er leeft en speelt bij studenten, kan je daar in het onderwijs rekening mee houden. Hoe je deze studentenparticipatie vervolgens vormgeeft, is voor veel scholen nog een vraagteken. Want het gaat er niet om dat studenten ‘alles te vertellen’ hebben, maar wel om naar hen te (leren) luisteren. Leermeester Marjolein de Jong heeft veel expertise op het gebied van studentenparticipatie. Haar doel: studenten inzetten als volwaardige samenwerkingspartner.

Studentenparticipatie bij herontwerp opleiding voertuigentechniek

De opleiding “Specialist mobiele technieken” is van start gegaan als antwoord op de regionale behoefte aan mensen die in de mobiele technieken technische oplossingen kunnen bedenken voor niet-standaard problemen en uitdagingen. Diepere technische kennis is nodig, maar ook kwaliteiten die horen bij het werken in een creatief technisch ontwerpproces.

Om die kwaliteiten te ontwikkelen zijn rijke leeromgevingen gewenst waarin de beroepspraktijk met het leren op school wordt verweven. Voor het ontwerpen en inrichten van dergelijke leeromgevingen is samenwerking met de betreffende bedrijven een vereiste.

Het opleidingsteam constateerde daarnaast dat het inzetten van ervaringen en ideeën van studenten erg waardevol en zelfs nodig is. Immers de studenten moeten de genoemde kwaliteiten ontwikkelen vanuit hun persoonlijke inzet. Het doel was om de studenten als ‘samenwerkingspartner’ te gaan betrekken.

De eerste bijdrage van studenten vond plaats tijdens de diagnose van de huidige opleiding. Zeven studenten uit verschillende leerjaren zijn ingezet als onderzoekers. Zij hebben samen met het ontwikkelteam van docenten en de Leermeesters een “praatplaat” gemaakt die als onderlegger diende voor gesprekken met medestudenten.

De onderzoekers-studenten werden uitgedaagd door hun ogen de leeromgeving te leren kennen. Ze wilden echter vooraf goed weten wat er met hun ideeën en inzichten werd gedaan. Het was voor hen niet vanzelfsprekend om mee te denken in co-creatie. Om die redenen was goede begeleiding nodig van de studenten (en docenten) nodig.

Het was aanvankelijk lastig de studenten zover te krijgen dat ze meededen. Dat kwam vooral doordat ze twijfelden of ze wel “serieus genomen zouden worden”. De studenten waren uiteindelijk enthousiast een bijdrage te kunnen leveren toen het hen duidelijk werd dat ze echt gehoord werden.

Ervaringen delen – nieuwe stijl

De ervaringen met de gesprekken met medestudenten naar aanleiding van de praatplaat werden gedeeld in een Whatsappgroep waarin de studenten en de begeleider van gedachten wisselden.  De opbrengsten zijn daarna samengebracht en besproken in een opbrengstensessie met de studenten waarin een verdiepingsslag is gemaakt rond de vraag “wat betekent dit?” Uiteindelijk zijn de opbrengsten verwerkt in de diagnose en benut in het ontwerpproces.

Daarnaast zijn docenten wandelganggesprekken gaan voeren met studenten. Door gericht te vragen te stellen en mogelijke invulling van de opleiding te benoemen wordt gepolst hoe ontwikkelingen worden gewaardeerd.

De bevraging van studenten leverde veel inzichten op. Variërend van praktische tips tot sterke aanbevelingen voor verbetering. Studenten kunnen bijvoorbeeld haarfijn uitleggen hoe ze beter gemotiveerd werken aan realistische opdrachten, in stages groeien in het beroep en ook dat ze wel wat meer willen leren. Het studentenperspectief heeft dan ook een belangrijke bijdrage geleverd aan de diagnose.

Bonus

Daarnaast heeft de studentenparticipatie onbedoelde effecten gehad. Ook zonder interventies vanuit het herontwerp zijn docenten meer bewust van de waarde van meningen van studenten: “we zagen dat het best iets in beweging heeft gezet in de werkplaats”. Erg mooi is dat “met name jonge docenten zich echt opgetild voelen door de erkenning van studenten op hoe ze bezig zijn.”

Wakker

De studentenparticipatie wordt in het docententeam gezien als wake up call. Ze benoemen:

• dat je het perspectief van studenten soms denkt te kennen, maar het in de praktijk anders kan zijn. Weet je het of denk je het te weten?
• dat studenten bereidwillig zijn om mee te doen, denken, werken: mits je het écht betrekt
• dat het nieuwe inzichten oplevert om door de ogen van studenten te kijken