CIV Leven Lang Flex – mboRijnland

MboRijnland heeft al geruime tijd ervaring met leeromgevingen waarbij een groep studenten grotendeels bij bedrijven hun opleiding volgt. De begeleiding op de werkplek is in handen van zowel praktijkbegeleiders als docenten.

Maar welke taken en rollen heb je eigenlijk als praktijkbegeleider en docent in een hybride leeromgeving? Hoe versterk je de onderlinge samenwerking in het begeleiden van leren en werken van studenten op de werkvloer? Wie zijn er daarnaast nog meer betrokken bij het draaiend krijgen en houden van een hybride leeromgeving en wie doet dan wat?

Dit soort vragen waren aanleiding voor het project Onderzoekend Professionaliseren, waarin het practoraat Leven Lang Flex – onderdeel van het Centrum voor Innovatief Vakmanschap (CIV) Leven Lang Flex van mboRijnland– en de Leermeesters samen optrokken. Centrale vraag van dit project: Wat vraagt het van diverse betrokkenen om te werken en leren in hybride leeromgevingen?

Doelstelling van het project was een uiteindelijke vorm te vinden voor een kennisproduct dat zowel gebruikt kan worden bij het vormgeven van het sociaal ontwerp van leeromgevingen, als ter ondersteuning kan dienen bij het professionaliseren van actoren binnen bestaande leeromgevingen.

Gedeelde basisprincipes

Hoewel de uitvoering binnen verschillende leeromgevingen er anders uit kan zien, liggen er vaak wel dezelfde basisprincipes aan ten grondslag. Om die expliciet te maken zijn we gestart met het in kaart brengen van de taken en rollen op zowel operationeel, tactisch als strategisch niveau van zeven direct bij het CIV betrokken leeromgevingen. Op basis van verkennende gesprekken en het tekenen van de werkdag van de docenten hebben we een eerste versie van een concept beeldplaat ‘werken in een hybride leeromgeving’ gemaakt. Die hebben we ingezet in werksessies bij deze zeven leeromgevingen.

Samen verkennen

Docenten en instructeurs uit het onderwijs en praktijkopleiders, werkbegeleiders en coördinatoren vanuit het werkveld verkenden in deze werksessie samen de rollen en rolverdelingen in de samenwerking, afstemming en het opleiden en begeleiden van studenten binnen hun hybride leeromgeving. Door eerst iedereen met een eigen kleur sticker te laten plakken op de beeldplaat werd in één oogopslag inzichtelijk wie in de huidige leeromgeving waarbij betrokken is en op welke onderdelen nog invulling nodig is. De beeldplaat hebben we ingezet als hulpmiddel om vervolgens het gesprek te voeren over wie welke rol heeft, hoe je hier zelf invulling aan geeft, hoe het gezamenlijk werken aan taken ingevuld wordt, hoe rollen elkaar nu al versterken en waar kansen en mogelijkheden liggen.

Het project heette niet voor niets ‘Onderzoekend professionaliseren’. Naast dat we vanuit onderzoeksperspectief door de werksessies meer inzicht kregen en de beeldplaat daarmee verder konden aanvullen, werden de betrokkenen zich bewuster van hun eigen rol in het geheel én van de rolinvulling van hun collega’s.

Handig hulpmiddel

Het project heeft twee kennisproducten opgeleverd: een beeldplaat en een bijbehorende handreiking ‘Werken en leren in hybride leeromgevingen’. Deze producten zijn voor iedereen vrij toegankelijk te gebruiken als evaluatietool of gesprekstool. Ook kan de beeldplaat worden ingezet om bij het starten van een nieuwe hybride leeromgeving beeld te krijgen bij wat onderwijs op de werkvloer van de betrokkenen vraagt.

Rolverdeling in beeld

Betrokkenen die al gewerkt hebben met de beeldplaat ervaarden allemaal dat het inzicht geeft door op deze manier visueel zichtbaar te maken wie wat doet. Impliciete structuren die zijn ontstaan in rolinvulling en rolverdeling, worden expliciet gemaakt. Dit helpt om met elkaar het gesprek te voeren en draagt bij aan het borgen van de kwaliteit van de leeromgeving. Daarbij helpt het om inzicht te krijgen op welke vlakken er stappen gezet kunnen of moeten worden. Naast dat het direct gespreksstof opleverde over waar kansen en mogelijkheden liggen zorgde het vooral ook voor een moment om trots te zijn!